معرفی موزه آب یزد

خانه تاریخی کلاهدوزها که به موزه آب اختصاص دارد یکی از منحصر به فردترین منازل مسکونی دوره قاجار، در چهار راه امیرچقماق یزد واقع شده است. ساختمان این بنا که 720 مترمربع مساحت دارد. در سال 1266 هجری شمسی (1888 میلادی) به دستور حاج سید علی اکبر کلاهدوز که تاجری بلندآوازه بوده، بنا گردید و روزگاری دو قنات به اسامی رحیم آباد و زارچ از محل دو پایابیا پاکنه که در سرداب این خانه وجود دارد گذر می کرده، که هنوز هم قنات دو هزار ساله زارچ با 75 کیلومتر طول کانال در زیر حیاط این عمارت در جریان است. این خانه بخشهای مختلفی نظیر اتاق اُروسی، اتاق پنجدری، اتاق دالان، تالار، زیرزمین، سرداب و... دارد، که هرکدام برای مواردی همچون: حجله خانه، مهمانخانه، خیاط خانه، اتاق خدمه، اتاق ویژه آقای کلاهدوز و نیز استراحت اهل خانه در ایام تابستان استفاده می شده است. هر اتاق دارای فضای کوچکی به نام بالاخانه جهت نگهداری اشیاء باارزش و نیز یک انباری می باشد. سرداب این عمارت دارای حوضی کوچک و محل گذر قنات بوده که دارای اختلاف 14 درجه با سطح زمین در فصل تابستانمی باشد. نقوش گچکاری ساختمان خانه کلاهدوزها که در نوع خود کم نظیر می باشد به نقش های گیاهی مشهور است. زمینه این گچکاری ها سیمگل کمرنگ (کاهگل بسیار ظرفیت) است. در پشت بام این منزل چاه خانه ای وجود دارد که آب آن از طریق چاه چهل گز و قنات محمدآباد تامین می شده، و سپس به وسیله چرخ چاه و دو نفر آبکش آب از چاه خانه استخراج و به درون منبعی که هنوز هم وجود دارد ریخته و آن را پُر می کرده اند تابه وسیله دو شیرآب به مصرف اهل منزل برسد و پشت منبع حوض کوچکی است که با پُر شدن آب آن از فواره های حوض حیاط فوران می کرده است.

در حال حاضر، ادوات و ابزاری که در گذشته جهت کار در قنات استفاده می شده در این خانه (موزه تاریخی آب) مورد بازدید قرار می گیرد.

خانه‌ی کلاهدوزها

در ضلع شمالی میدان امیرچقماق یزد خانه ای قدیمی وجود دارد بنام خانه کلاهدوزها که مربوط به اواخر دوره قاجار می باشد ( بیش از ۱۲۰ سال پیش).

تاجر نامی یزد؛ آقا سید علی اکبر کلاهدوز، این بنا را در سال 1266 خورشیدی در 3 سطح زیرزمین، پایاب و همکف ساخت که با مسیر قنات و بام منزل به 5 سطح می رسد. مساحت زمین خانه 720 متر مربع و زیربنای آن حدود 1400 متر مربع است و دو قنات کهن زارچ 2 هزار ساله و رحیم آباد از زیر این خانه عبور می‌کند.

این خانه مانند بسیاری از خانه های قدیمی یزد چهار سمت یا اصطلاحا چهار فصل بوده است که متأسفانه سمت بهاره آن بنا به دلائلی امروزه وجود خارجی ندارد و فقط یک دیوار بزرگ بصورت سمبولیک خودنمایی می کند . ضمنا دارای بادگیر زیبائی بوده که به مرور زمان تخریب شده است . اتاق های این خانه شامل اتاق سه دری - پنج دری - اتاق اروسی یا آیینه می باشد . 

در حیاط این خانه دارای گچ بریهایی به چشم می خورد که بیشتر نقوش آن الهام گرفته شده از نقوش گیاهی و پرندگان و حیوانات می باشد که زمینه گچ بریها نیز با لعاب رس تزئین شده است . درحاشیه گچ بریها و کناره های درب های چوبی زمینه دیوارها با گچ شمشه گیری و زمینه با کاه گل ظریفی بنام سیم گل روکش شده است . تالار نیز خود یک مجموعه مجزا با نقوش گچ بریهای برجسته و آیینه کاری بسیار زیبا آراسته شده است که متأسفانه گوشواره سمت چپ تالار دارای یک شکستگی مختصری شده است که ظاهرا نشان دهنده یک نشست جزئی در ساختمان است . باغچه ها و حوض ها که البته زمانی یک حوض مستطیل شکل بزرگ بوده و اخیرا تغییر فرم پیدا کرده و به دو حوض تبدیل شده است.

این خانه با داشتن فضاهای مخصوص در رابطه با آب مانند پایاب و سرداب و عبور دو رشته قنات از زیر این خانه بنام های قنات زارچ و قنات رحیم آباد و داشتن مخزن تحت فشار از سایر خانه های قدیمی ممتاز می باشد.

Kolahdooz house

On the northern side of Amir Chaghmaq Square in Yazd, there is an old house called the Kolahdooz house, which belongs to the late Qajar period (more than 120 years ago).

Yazd famous trader; Mr. Seyyed Ali Akbar Kolahdooz built this building in 1266 AH on 3 levels: basement, downstairs and ground floor, which reaches 5 levels with the route of the aqueduct and the roof of the house. The land area of ​​the house is 720 square meters and its infrastructure is about 1400 square meters, and two 2,000-year-old Zarch and Rahimabad aqueducts pass under this house.

This house, like many old houses in Yazd, had four sides or so-called four seasons, but unfortunately, the spring side does not exist today for some reason, and only a large wall stands out symbolically. It also has a beautiful windbreak that has been destroyed over time. The rooms of this house include a three-door - five-door - a chamber or a mirror room.

In the yard of this house, there are plasters, most of which are inspired by plant, bird and animal motifs, and the plaster background is also decorated with clay glaze. At the edges of the plastering and the sides of the wooden doors, the background of the walls is covered with gypsum. The hall itself is a separate collection with embossed plaster motifs and beautiful mirror work. Unfortunately, the side room on the left side of the hall have a slight fracture, which apparently indicates a minor subsidence in the building. Gardens and ponds, which of course were once a large rectangular pond and have recently been transformed into two ponds.

This house is distinguished from other old houses by having special spaces related to water such as downstream and basement and passing two strings of aqueducts under this house called Zarch and Rahimabad aqueducts and having a pressure tank.

بیت کلاهدوزا

فی الجهه الشمالیه من میدان امیرالجقماق فی یزد یوجد بیت قدیم باسم البیت کلاهدوزا ینتصب لا واخر حکومه قاجار (اکثر من 120 سنه قبل) بنیه هذه البناء علی ید تاجر شهیر اسمه سید علی اکبر کلاهدوز فی السنه 1266 الشمسیه فی 3 سطوح مرأب، درج لانزال لتحت القناه (البئر) و طابق ارضی مع طریق البئر و سطح البیت یصل الی 5 سطوح، مساحه کل ارض البیت 720 مترا مربع و بنیه التحتیه للبناء تکون 1400 مترمربع و یجتاز تحت هذه البیت بئران قدیمان جداً باسم کهن زارج و رحیم آباد لهما عمراً 200 سنه.

هذه البیت کمثل اکثر بیوتٌ قدیمه الیزد لدیها اربع جهات اوبلا سطلاح اربع فصول لها و کلن مع الاسف جهه الاربیع لهذه البناء لایوجد لها شی و کل ماهو موجود حایط کبیر رمزی یتفاخرهناک. تلویحاً هذه البناء کان لدیه جهاز تهوئه جهیل جداً و مع مرور الزمان انهدم (هذه البناء) تنشمل غرف هذه البناء الی غرف لدیها ثلاث او خمسه ابواب و غرفه المراه موجود فیها.

فی ساحه هذه البیت یکون هناک طبا شیر من القج فی النظر الیها اکثرها تکون ربما نمط من الزرع و الطیور و الحیوانات و خلیفه هذه الطباشیر تکون ملونه من الرمل (طین) فی حافه من هذه الطباشیر و فی جوانب من الابواب الخشبیه خلیفه الحایط تکون من الشمشجیز ی (لیاسه) قج و قش ظریفه جداً مغطاء باسم (سلک الزهره)

المجموعه المنتدی تکون بشکل منفصل فیها طباشیر ملحوظه و بارزه و مزنیه به مرأه جمیله جداً و لکن مع الاسف الاقراط فی الجهه الیسری لهذه المنتدی فیها کسوراً جزئیاً و تدل هذه الکسور متاثره لهزه فی هذه البناء.

الحدایق و الابراک الماء التی کانت فی الماضی حوض واحد و شکله مستطیل کبیر مع مرور الزمان تغییره الی حوضان

هذه البیت مع وجود مساحات ذات الاهمیه التی تنربط ماء البئر و القبو (سرداب) و عبور هذه البئران (باسم البئر زارج و رحیم آباد) من تحت البناء (القاعه البناء) هذه المنزل و فیه یوجد خزان مظعوط یتمایز من سایر البیوت القدیمیه.