خانه کلاهدوزها تشکیل شده از دوبخش اصلی اندرونی و بیرونی.
بخش اندرونی متعلق به اهالی خانه بوده و حتی خدمتکارها باید برای ورود به آن منطقه اجازه می گرفتند و شامل محوطه حیاط و اتاقهای ساختمان می باشد. بخش اندرونی خانه تشکیل شده از حیاط و ساختمان اصلی خانه و ساختمان اصلی نیز چهارفصله می باشد.بهار،تابستان، پاییز و زمستان
قسمت بهاره بخش اصلی خانه است و اتاق پنج دری در این قسمت قرار دارد.
قسمت تابستانه بخش سایه گیر خانه است و دارای بالکن برای استراخت اهالی خانه می باشد.
قسمت پاییزه قسمتی است که در فصل پاییز اهالی خانه در آنجا اقامت می کردند.
قسمت زمستانه بخشی از خانه است که آفتابگیر است و اتاق اروسی( اتاق آیینه یا اتاق مهمان )هم در آنجا قرار دارد.
اتاق اروسی( آتاق آیینه یا مهمان) از این جهت اروسی نام گرفته که در چوبی بزرگی با پنجره های رنگی دارد و این در زمان قاجار از روسیه به ایران آورده شده است. از این جهت تاق آیینه نام گرفته است که درون آن آیینه کاری های زیبایی قرار دارد و از آن جهت اتاق مهمان نام گرفته است که به خاطر آیینه کاری ها و پنجره های رنگی معمولا مهمانی ها و حتی مجالس عروسی در این اتاق برگزار می شد.
بخش بیرونی قسمتی از زیرزمین خانه است که پایاب، سرداب و مخزن ذخیره آب در آن قسمت قرار دارد . محل ورود به آن در ورودی پشت خانه است که به زیرزمین راه دارد. در واقع به این قسمت بیرونی می گفتند به خاطر اینکه مردم محل برای استفاده از آب به این قسمت رفت و آمد داشتند.
سرداب :
فضائی بزرگ در قسمت تحتانی و پائین تر از زیرزمین قرار گرفته که زمانی جریان آب قنات رحیم آباد از وسط حوضچه واقع در کف سرداب می گذشته و از آن جهت نگهداری مواد غذائی و میوه استفاده میشده است. دمای این فضا در تابستان یزد که دمای هوا به 45 تا 50 درجه‌ی سانتیگراد می‌رسد حدود 23 درجه‌ی سانتیگراد بوده. سقف گنبدی شکل ساخته شده بر روی سرداب اصطلاحا به سقف های فیل پوش معروف است ( شبیه برآمدگی پشت فیل).
آب تمیز وارد سرداب شده و از داخل حوضچه وسط سرداب عبور می کرده، سپس بوسیله مسیری به سمت پایاب هدایت می شده است. از این آب جهت شستشوی البسه و ظروف و نهایتا برای آبیاری استفاده میشده است. ( به لحاظ آلودگی که در این آب بوجود می آمده است).
مخزن تحت فشار : در گذشته مردم جهت برداشت آب مصرفی خود به آب انبار مراجعه و تعداد زیادی پله را به سمت پائین طی می‌کردند، چرا که مخزن آب انبارهای عمومی در گودی قرار داشته است ولی مخزن آب این خانه نسبت به سطح زمین در بلندی قرار داشته و در گذشته یک کارگر آبکش آب را از یک چاه مستقل بنام چاه چهل گز بوسیله چرخ چاه کشیده و درون مخزن مربوطه می ریخته است . ضمنا در همان مجاورت پشت بام مخزن کوچکی بنام مخزن کُرکه وجو داشته. هنگامی که این مخزن از آب پر بوده است موقعی که راه آب مخزن را باز می کردند آب با فشار به فواره‌های حوض واقع در حیاط منتقل می شده و از آنها فوران می کرده است. جدار مخزن و دیواره ها را با ملاتی بنام ساروج ( سیمان سنتی) اندود می کردند به نحوی که مخازن مزبوطه هیچگونه زشت و نفوذی به بیرون نداشتند.
در قسمت بالای سرداب یک سبد چوبی قرار دارد به نام چنته که معمولا میوه را در آنجا نگه می داشتند تا هم خنک بماند و هم امکان نگهداری در مدت زمان بیشتری برای آنها وجود داشته باشد.
پایاب:
آب تمیز پس از آینکه از سرداب می گذشت به طرف پایاب حرکت می کرد. پایاب قسمتی است از زیرزمین خانه گلاهدوزها که بانوان خانه و محله از آنجا برای شستشوی لباس، ظرف و... استفاده می کردند.جالب اینجاست که پس از شستشوی وسایل آلوده که موجب آلوده شدن آب می شد ، دوباره آب آلوده را وارد آب تمییز نمی کردند، بلکه در کنار پایاب چاله ای حفر کرده و آب آلوده را در آن می ریختن تا جذب زمین شود . از ابزار و وسایلی که برای شستشو در زمیانهای گذشته استفاده می شد می توان به تشت، کتل و گیاه اشنون اشاره کرد.
ورودی یا هشتی خانه :
یکی از جاذبه های منازل قدیمی ورودی یا هشتی خانه است . افراد غریبه وقتی می خواستند وارد خانه شوند ، در قسمت هشتی اذن دخول می گرفتند و تا زمانیکه اجازه ورود آنها صادر می شد در قسمت هشتی منتظر می ماندند. در اطراف هشتی سکوهایی تدارک دیده شده برای استراحت تا اگر اجازه دخول با تاخیر صادر شد امکان استراحت برای افراد وجود داشته باشد.
مطبخ(آشپزخانه):
محلی است برای طبخ غذا با دوتنور و دیواری بسیار بلند که در سقف آن سوراخی وجود دارد برای اینکه دود ناشی از طبخ غذا از آنجا خارج شود. در کنار آشپزخانه اتاق کوچکی وجود دارد که برای نگهداری غلات، ظروف آشپزخانه و هیزم از آنجا استفاده می شد.
